Arreerat Mattapha

Phone: 086-2520435
E-mail: mameaw_peenarak@hotmail.com

To contact us:

เฉลย

1.   จงดุลสมาการต่อไปนี้ โดยวิธีการดุลแบบใช้เลขออกซิเดชัน

 

             a.   HNO₃ + H₂S  NO  +   H₂O   +   S

 

วิธีทำ  ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                              ลดลง  3

                                            

HNO₃ + H₂S      NO  +   H₂O   +   S

               +5           -2               +2                           0

 

                                                     เพิ่มขึ้น 2

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน โดยการคูณไขว้จะได้

HNO₃   +   H₂S 

                   3                 2

2HNO₃ + 3H₂S      NO  +   H₂O   +   S

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน (N, S)

2HNO₃ + 3H₂S      2NO  +   H₂O   +   3S

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

2HNO₃ + 3H₂S      2NO  +   H₂O   +   3S

ขั้นที่ 5   ทำให้ H, O ให้เท่ากัน

2HNO₃ + 3H₂S      2NO  +   4H₂O   +   3S

 

             b.   P  +  HNO  +  H₂O    H₃PO₄  +  NO

 

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                              ลดลง  3

 

P  +  HNO  +  H₂O    H₃PO₄  +  NO

0         +5                              +5           +2

 

                   เพิ่มขึ้น 5

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน โดยการคูณไขว้จะได้

              3P  +  5HNO  +  H₂O    H₃PO₄  +  NO

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน (P, N)

              3P  +  5HNO  +  H₂O    3H₃PO₄  +  5NO

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

             ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   3P  +  5HNO  +  H₂O    3H₃PO₄  +  5NO

 

c. As(s) + NO₃^- (aq) + H₂O(l) AsO₄ ^3- (aq)  + NO(g) + H⁺ (g)

 

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                                          ลดลง  3

 

   As(s) + NO₃^- (aq) + H₂O(l)     AsO₄ ^3- (aq)  + NO(g) + H⁺ (g)

    0            +5                                      +5                      +2

 

                   เพิ่มขึ้น 5

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน โดยการคูณไขว้จะได้

             3As(s) + 5NO₃^- (aq) + H₂O(l)  AsO₄ ^3- (aq)  + NO(g) + H⁺ (g)

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน

             3As(s) + 5NO₃^- (aq) + H₂O(l)  3AsO₄ ^3- (aq)  +5NO(g) + H⁺ (g)

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

              3As(s) + 5NO₃^- (aq) + 2H₂O(l)  3AsO₄ ^3- (aq)  +5NO(g) + 4H⁺ (g)

             ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   3As(s) + 5NO₃^- (aq) + 2H₂O(l)  3AsO₄ ^3- (aq)  +5NO(g) + 4H⁺ (g)

 

d. H₂S(aq) + O₂ SO₂(g) + H₂O(l)

 

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

              เพิ่มขึ้น  6

 

   H₂S(aq) + O₂  SO₂(g) + H₂O(l)

-2                 0           +4                   -2

 

                                ลดลง  2

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน จะได้

 2H₂S(aq) + 3O₂  SO₂(g) + H₂O(l)

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน

2H₂S(aq) + 3O₂  2SO₂(g) + H₂O(l)

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

              2H₂S(aq) + 3O₂  2SO₂(g) + 2H₂O(l)

          ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   2H₂S(aq) + 3O₂  2SO₂(g) + 2H₂O(l)

 

 

e. Cu(s) + HNO₃(aq) Cu²⁺(aq) + NO(g) + H₂O(l)

 

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                    เพิ่มขึ้น  2

 

             Cu(s) + H⁺ + NO₃^-(aq) Cu²⁺(aq) + NO(g) + H₂O(l)

  0        +5                       +2                +2

 

                                        ลดลง  3

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน จะได้

             3Cu(s) + H⁺ + 2NO₃^-(aq) Cu²⁺(aq) + NO(g) + H₂O(l)

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน

             3Cu(s) + H⁺ + 2NO₃^-(aq) 3Cu²⁺(aq) + 2NO(g) + H₂O(l)

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

             3Cu(s) + 8H⁺ + 2NO₃^-(aq) 3Cu²⁺(aq) + 2NO(g) + 4H₂O(l)

          ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   3Cu(s) + 8H⁺ + 2NO₃^-(aq) 3Cu²⁺(aq) + 2NO(g) + 4H₂O(l)

 

f. Cr₂O₇^2- (aq) + H⁺(aq) + Cl^- (aq)  Cr³⁺(aq) + Cl₂(g) + H₂O (l)

 

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                                                                    เพิ่มขึ้น  1

 

    Cr₂O₇^2- (aq) + H⁺(aq) + Cl^- (aq)  Cr³⁺(aq) + Cl₂(g) + H₂O (l)

 +6                                         -1                    +3                   0

 

                                        ลดลง  3

เนื่องจากจำนวนอะตอม Cr และ Cl ทางด้านซ้ายและขวามือยังไม่เท่ากัน จึงต้องเติม 2 หน้า Cr³⁺                           และ Cl^- ดังนี้    Cr₂O₇^2- (aq) + H⁺(aq) + 2Cl^- (aq)  2Cr³⁺(aq) + Cl₂(g) + H₂O (l)

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน โดยการคูณไขว้จะได้

Cr₂O₇^2- (aq) + H⁺(aq) + 32Cl^- (aq)  2Cr³⁺(aq) + 3Cl₂(g) + H₂O (l)

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน

             Cr₂O₇^2- (aq) + H⁺(aq) + 6Cl^- (aq)  2Cr³⁺(aq) + 3Cl₂(g) + H₂O (l)

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

             Cr₂O₇^2- (aq) +14H⁺(aq) + 6Cl^- (aq)  2Cr³⁺(aq) + 3Cl₂(g) + 7H₂O (l)

             ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   Cr₂O₇^2- (aq) +14H⁺(aq) + 6Cl^- (aq)  2Cr³⁺(aq) + 3Cl₂(g) + 7H₂O (l)

 

h.   As(s) +NO₃^- (aq) + H₂O (l) AsO₄^3- (aq) + NO(g) + H⁺ (aq)

 

วิธีทำ   ขั้นที่ 1  หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลง

                              เพิ่มขึ้น  5

 

    As(s) +NO₃^- (aq) + H₂O (l) AsO₄^3- (aq) + NO(g) + H⁺ (aq)

      0        +5                                   +5                   +2

 

                                             ลดลง  3

ขั้นที่ 2   เอาเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนแปลงมาทำให้เท่ากัน โดยการคูณไขว้จะได้

                 3As(s) + 5NO₃^- (aq) + H₂O (l) AsO₄^3- (aq) + NO(g) + H⁺ (aq)

ขั้นที่ 3   ทำธาตุที่เกิดการเปลี่ยนแปลงเลขออกซิเดชันให้เท่ากัน

             3As(s) + 5NO₃^- (aq) + H₂O (l) 3AsO₄^3- (aq) + 5NO(g) + H⁺ (aq)

ขั้นที่ 4   ทำธาตุที่เลขออกซิเดชันไม่เปลี่ยนแปลงให้เท่ากัน

             3As(s) + 5NO₃^- (aq) + 2H₂O (l) 3AsO₄^3- (aq) + 5NO(g) + 4H⁺ (aq)

             ธาตุทุกธาตุเท่ากันแล้ว

ขั้นที่ 5   3As(s) + 5NO₃^- (aq) + 2H₂O (l) 3AsO₄^3- (aq) + 5NO(g) + 4H⁺ (aq)